Aktualności
W wyniku niezbilansowania i pozostawienia energii u sprzedawcy spółdzielnia musi później zakupić energię po cenach rynkowych. Jeśli zbilansowanie byłoby całkowite to wtedy spółdzielnia energetyczna korzystałaby tylko z własnej energii i nie ponosiła kosztów usług dystrybucyjnych. Jak to osiągnąć? Jedną z możliwości jest odpowiednio dobrany magazyn energii. Pozwoli on także na zarządzanie przepływami energii z sieci, co jeszcze bardziej zmniejszy koszty energii elektrycznej i usług dystrybucyjnych.
Oszczędności, jakie można osiągnąć dzięki magazynom energii warto obliczyć za pomocą specjalnego kalkulatora zamieszczonego na stronie energate.pl polskiego producenta ELMECH-ASE, spółki zależnej znajdującej się w portfelu Grupy Mercor i Grupy Technologicznej ASE.
Przedmiotem działalności spółdzielni energetycznej jest wytwarzanie energii elektrycznej lub biogazu lub ciepła, w instalacjach odnawialnego źródła energii i równoważenie zapotrzebowania na energię elektryczną lub biogaz lub ciepło, wyłącznie na potrzeby własne spółdzielni energetycznej i jej członków. Członkowie spółdzielni przyłączeni są do zdefiniowanej obszarowo sieci dystrybucyjnej elektroenergetycznej o napięciu znamionowym niższym niż 110 kV lub sieci dystrybucyjnej gazowej, lub sieci ciepłowniczej.
Zasady działania spółdzielni energetycznej
Spółdzielnia energetyczna działa na obszarze jednego operatora systemu dystrybucyjnego elektroenergetycznego lub sieci dystrybucyjnej gazowej lub ciepłowniczej, zaopatrujących w energię elektryczną, biogaz lub ciepło wytwórców i odbiorców będących członkami tej spółdzielni, których instalacje są przyłączone do sieci danego operatora lub do danej sieci ciepłowniczej. Wytwórców energii w ramach spółdzielni może być kilku. Instalacje wytwórcze mogą być własnością spółdzielni lub poszczególnych jej członków. Spółdzielnie mogą działać na terenie gminy wiejskiej i miejsko-wiejskiej, lub trzech takich gmin bezpośrednio ze sobą sąsiadujących.
Oprócz warunków, o których wyżej, spółdzielnia musi spełniać jeszcze następujące:
Sprzedawca zobowiązany, którym jest wyznaczony przez Urząd Regulacji Energetyki na danym terenie koncesjonowany sprzedawca danego rodzaju energii, dokonuje ze spółdzielnią energetyczną rozliczenia ilości energii elektrycznej wprowadzonej do sieci dystrybucyjnej elektroenergetycznej wobec ilości energii elektrycznej pobranej z tej sieci w celu jej zużycia na potrzeby własne przez spółdzielnię energetyczną i jej członków w stosunku ilościowym 1 do 0,6. Ilość niewykorzystanej energii pozostaje do odebrania w następnym okresie rozliczeniowym, ale okres ten nie może być dłuższy niż 12 miesięcy od ostatniego dnia miesiąca, w którym taka nadwyżka powstała.
Rozliczenie to dotyczy energii elektrycznej wprowadzonej i pobranej z sieci dystrybucyjnej elektroenergetycznej przez wszystkich wytwórców i odbiorców energii elektrycznej będących członkami spółdzielni energetycznej. Rozliczeń tych dokonuje się na podstawie wskazań urządzeń pomiarowo-rozliczeniowych przyłączonych do sieci dystrybucyjnej, które udostępnia operator sieci dystrybucyjnej. Zasady bilansowania i rozliczeń Reguluje Rozporządzenie Ministra Klimatu I Środowiska z dnia 23 marca 2022 r. w sprawie dokonywania rejestracji, bilansowania i udostępniania danych pomiarowych oraz rozliczeń spółdzielni energetycznych.
Od ilości energii elektrycznej rozliczonej w sposób, jak wyżej, spółdzielnia energetyczna nie uiszcza:
Koszty te pokrywa sprzedawca zobowiązany w ramach wartości pozostającej do jego dyspozycji energii (0,4 wprowadzonej do sieci dystrybucyjnej). Spółdzielnia energetyczna nie uiszcza również opłaty OZE, opłaty „mocowej” i opłaty kogeneracyjnej. Nie stosuje się obowiązków umarzania określonych świadectw pochodzenia energii.
Dla potrzeb wewnętrznych rozliczeń spółdzielni, sprzedawca zobowiązany jest podać ilości wprowadzonej i pobranej z sieci energii przez poszczególnych członków spółdzielni. Spółdzielnia rozliczy ją zgodnie z wewnętrznie przyjętymi zasadami.
Rozliczenie spółdzielni energetycznej – studium przypadku
W prezentowanym przykładzie rozliczenie przeprowadzono dla nowopowstającej spółdzielni energetycznej, której członkami są:
1) Po stronie wytwarzania:
Przed przystąpieniem do spółdzielni za wytworzona energię wytwórcy otrzymają, zgodnie z cenami wygranych aukcji, 6.650 tys. zł
2) Po stronie odbioru:
Roczne koszty dostaw energii, liczone dla składników zależnych od ilości pobranej energii wynoszą 30.232 tys. zł.
Po przystąpieniu do spółdzielni roczny bilans przedstawia poniższy rysunek.
Ilość energii pobranej z sieci przez spółdzielnię energetyczną, tj. energię zbilansowaną wektorowo dla energii pobranej i wytworzonej dla każdej godziny w roku, wyniesie 11.596 MWh. Ilość energii oddanej do sieci przez spółdzielnię energetyczną, tj. energii zbilansowanej wektorowo dla energii pobranej i wytworzonej dla każdej godziny w roku, wyniesie 3.530 MWh. Spółdzielnia będzie mogła w ciągu roku odebrać 60% wprowadzonej energii do sieci, nie ponosząc opłat dystrybucyjnych zależnych od ilości pobranej energii. Opłatę tę poniesie sprzedawca, korzystając z wartości zatrzymanych 40% wprowadzonej do sieci energii, za którą należy wnieść opłaty dystrybucyjne.
Zatem spółdzielnia poniesie koszty dostaw energii, na które składają koszty zakupu energii niezbilansowanej pobranej przez odbiorców, pomniejszonej o 60% odebranej energii niezbilansowanej, wprowadzonej do sieci. Spółdzielnia poniesie również koszy usług dystrybucyjnych z tego tytułu.
Koszty te wyniosą:
Zatem roczne koszty dostaw energii do członków spółdzielni będą wynosiły 16.862 tys. zł. Wynagrodzenie wytwórców może wzrosnąć nawet do 13.370 tys. zł, w zależności od zasad rozliczeń w spółdzielni.
Magazyn energii pomoże w zbilansowaniu
Powyższy przykład pokazuje, że w wyniku niezbilansowania i pozostawienia u sprzedawcy 40% energii spółdzielnia musi zakupić tę energię dla odbiorców po cenach rynkowych. Jeśli zbilansowanie byłoby całkowite spółdzielnia korzystałaby tylko z własnej energii i nie ponosiła kosztów usług dystrybucyjnych. Można to osiągnąć dobierając odbiorców czy wytwórców z możliwościami regulacyjnymi. Innym sposobem jest zainstalowanie magazynu energii. Takimi magazynami mogą być bojlery elektryczne ciepłej wody lub zbiorniki gazu przy biogazowniach. Innym rozwiązaniem mogą być magazyny bateryjne. W spółdzielni z przykładu dobrano magazyn energii o mocy 2 MW i pojemności 8 MWh. Wielkość tą dobrano również ze względu na możliwość dofinansowania inwestycji z Rynku Mocy, ponieważ rynek energii w Polsce jest dwutowarowy. Kontraktować możemy obrót energią a także rezerwy mocy, zakładając pracę magazynu energii przez 17 lat.
Przy rocznej oszczędności 2.849 tys. zł i koszcie budowy magazynu 20.800 tys. zł okres zwrotu inwestycji wyniesie 7,3 lata. Natomiast jeśli spółdzielnia energetyczna wygra aukcje rynku mocy inwestycja zwróci się w okresie 5,7 lat. Okres zwrotu policzony został przy cenie dostarczanej energii w roku 2023 na poziomie 800 zł/MWh, tj. cenie ograniczonej w sposób sztuczny przez regulację ustawową , chroniącą małe i średnie przedsiębiorstwa. Ponieważ ta regulacja w latach następnych nie będzie obowiązywała i ceny energii zostaną uwolnione, odbiorcy już otrzymują propozycje dostaw w cenie 1200-1400 zł/MWh. Przyjmując cenę sprzedaży energii na poziomie 1200 zł/MWh okres zwrotu z inwestycji związanej z magazynem energii wyniesie odpowiednio 5,6 lat i 4,6 lat w przypadku świadczenia usług na Rynku Mocy. Dodatkowo magazyn energii taki jak ENERGATE od ELMECH_ASE pozwoli na zarządzanie przepływami energii z sieci co pozwoli na jeszcze większe zmniejszenie kosztów energii elektrycznej i usług dystrybucyjnych.
Im bardziej zostanie zbilansowana w danym momencie ilość wytwarzanej energii z jej odbiorem, tym efekty ekonomiczne będą większe. Przy pełnym zbilansowaniu sieć dystrybucyjna będzie tylko zapewniać ciągłość dostaw energii i zabezpieczać wewnętrzną gospodarkę energetyczną.
Na koniec należy zaznaczyć, że każdy przypadek jest inny. Dlatego, aby sprawdzić własną sytuację i to ile można zaoszczędzić energii warto m.in. skorzystać z kalkulatora, który to wyliczy. Przykładem takiego narzędzia jest kalkulator dla magazynów energii ENERGATE od ELMECH-ASE: https://energate.pl/#calculator. Spółka ELMECH-ASE należąca do portfela spółek zależnych Grup: Mercor i ASE od ponad 35-tu lat zajmuje się opracowywaniem nowatorskich konstrukcji dla zasilania gwarantowanego, konwersji energii, ładowania, nadzoru i zarządzania bateriami akumulatorów oraz poprawy jakości energii. Jej przemysłowy magazyn energii ENERGATE to rozwiązanie, które od samego początku zabezpiecza przemysł przed konsekwencjami niepewnego rynku energii poprzez zakup energii w czasie taryfowym, kiedy jest tańsza, magazynowanie i wykorzystanie w czasie, kiedy jest droga. Firma wyposażona w magazyn energii oszczędza nie tylko na arbitrażu cenowym, ale także na obniżeniu opłaty mocowej, eliminacji opłat za przekroczenie mocy zamówionej oraz pobór energii biernej pojemnościowej i indukcyjnej. Im wyższa cena energii elektrycznej, tym szybszy termin zwrotu magazynu energii.
Autor: Mieczysław Wrocławski